Nấm mối được xem là một trong những loại nấm quý hiếm và giàu giá trị dinh dưỡng bậc nhất. Không chỉ gây ấn tượng bởi hương vị ngọt thanh, thơm dịu và độ dai đặc trưng, loại nấm này còn có mặt trong nhiều món ăn dân dã nhưng đầy tinh tế của người Việt, đặc biệt là ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về đặc điểm, công dụng cho đến cách bảo quản và chế biến của chúng. Song, nếu bạn cũng đang tìm hiểu về loại nấm trên, hãy tham khảo ngay bài viết sau nhé!
Nấm mối là gì? Khám phá loài nấm quý hiếm từ thiên nhiên
Nấm mối là một loại nấm mọc hoàn toàn tự nhiên, thường xuất hiện vào đầu mùa mưa, đặc biệt là sau những cơn mưa lớn kèm sấm sét. Tên gọi “nấm mối” bắt nguồn từ việc loài nấm này thường mọc ở những nơi có tổ mối dưới lòng đất, chủ yếu ở các khu vực đất thịt ẩm, gần cây mục hoặc rừng rậm.
Về vẻ ngoài, loại nấm này có màu trắng ngà hoặc nâu nhạt, phần thân mảnh, nón nấm tròn, khi nấu chín sẽ có mùi thơm đặc trưng và vị ngọt tự nhiên như thịt gà. Điểm đặc biệt của nấm đó là nó không thể nuôi trồng nhân tạo, chỉ mọc tự nhiên và theo mùa. Điều này khiến giá trị của chúng càng trở nên cao hơn trên thị trường.
Ở Việt Nam, loại nấm này thường được tìm thấy ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ như Long An, Bến Tre, Vĩnh Long… và thường chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn từ tháng 6 đến tháng 9 âm lịch. Chính sự quý hiếm, ngon ngọt và giàu dinh dưỡng đã khiến loại nấm này trở thành “đặc sản rừng” được săn lùng mỗi khi vào mùa.
Nguồn gốc và đặc điểm nhận biết nấm mối
Nguồn gốc của nấm mối gắn liền với môi trường sinh trưởng tự nhiên. Theo kinh nghiệm dân gian, loại nấm này thường mọc sau những cơn mưa đầu mùa – khi đất đủ ẩm và nhiệt độ thích hợp. Chúng không thể được nuôi trồng nhân tạo như nhiều loại nấm khác, do đó nấm chủ yếu được khai thác trong tự nhiên, đặc biệt phổ biến tại các tỉnh miền Tây, miền Trung Việt Nam.
Về đặc điểm nhận biết, nấm thường mọc thành từng cụm theo đường thẳng – gọi là “lò nấm”. Thân nấm mảnh, màu trắng ngà hoặc hơi xám, mũ nấm tròn và có hình chuông lúc còn non. Khi trưởng thành, mũ nấm nở to, chuyển màu vàng nhạt hoặc nâu sẫm tùy theo loại đất. Gốc nấm thường có đất bám quanh và phần rễ nấm khá chắc chắn, khó nhổ nếu không dùng dao hoặc xẻng nhỏ.
Ngoài ra, nấm mối khi cắt ra có mùi thơm nhẹ tự nhiên, vị ngọt hậu và không nhớt. Đây là dấu hiệu để phân biệt với một số loại nấm dại có hình dáng tương tự nhưng có độc. Người dân thường thu hái nấm vào sáng sớm, khi nó vừa nhú khỏi mặt đất để giữ được hương vị và độ tươi ngon nhất.
Công dụng tuyệt vời của nấm mối đối với sức khỏe
Không chỉ là nguyên liệu ẩm thực hấp dẫn, nấm còn được xem như một “vị thuốc quý” từ thiên nhiên. Loại nấm này mang đến nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe con người cụ thể như sau:
Ngăn ngừa các bệnh ung thư
Nấm chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao, đặc biệt là selen và polysaccharide. Do đó, nấm giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương gốc tự do – một trong những nguyên nhân chính gây ung thư. Việc sử dụng loại nấm này thường xuyên trong khẩu phần ăn có thể góp phần hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý ác tính như ung thư gan, ung thư đại tràng hay ung thư vú.
Điều hòa kinh nguyệt
Đối với phụ nữ, nấm giúp ổn định nội tiết tố nhờ các dưỡng chất hỗ trợ quá trình trao đổi chất và tuần hoàn máu. Nhờ đó, chu kỳ kinh nguyệt trở nên đều đặn hơn. Đồng thời giảm tình trạng đau bụng kinh hay rối loạn kinh nguyệt thường gặp.
Ngăn ngừa nếp nhăn
Với đặc tính chống lão hóa mạnh mẽ, nấm mối hỗ trợ làm chậm quá trình hình thành nếp nhăn, giữ cho làn da luôn săn chắc và mịn màng. Vitamin E và các hợp chất thực vật có trong nấm cũng giúp người sử dụng nuôi dưỡng làn da từ bên trong. Từ đó cải thiện độ đàn hồi và làm sáng da một cách tự nhiên.
Cải thiện đề kháng
Là nguồn cung cấp protein thực vật và vitamin dồi dào, nấm giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Đặc biệt, loại nấm này còn rất tốt cho người vừa ốm dậy, người cao tuổi hoặc trẻ em cần bổ sung dinh dưỡng nhẹ nhàng mà hiệu quả. Do đó, đây được xem là một trong những nguyên vật liệu cần thiết cho sự phát triển của con người.
Nâng cao hoạt động xương khớp
Theo các nghiên cứu từ chuyên gia, nấm mối rất giàu canxi, vitamin D và magie. Đây đều là những dưỡng chất quan trọng trong việc giữ gìn sức khỏe xương khớp. Do đó, sử dụng loại nấm này đều đặn có thể giúp làm giảm nguy cơ loãng xương, đau nhức khớp gối và hỗ trợ linh hoạt vận động, nhất là ở người lớn tuổi hoặc người lao động nặng.
Cách bảo quản nấm mối để giữ trọn hương vị tự nhiên
Để giữ được độ tươi ngon, vị ngọt đặc trưng và giá trị dinh dưỡng của nấm, người dùng cần áp dụng các phương pháp bảo quản phù hợp với mục đích sử dụng như sau:
Bảo quản nấm tươi trong ngắn hạn
Sau khi hái hoặc mua về, bạn nên rửa nấm nhẹ nhàng bằng nước sạch để loại bỏ phần gốc dính đất, sau đó để ráo hoàn toàn. Tiếp tục, hãy cho nấm vào hộp đựng thực phẩm có nắp kín hoặc túi zip, lót giấy thấm để hút ẩm và đặt vào ngăn mát tủ lạnh. Với cách này, nấm sẽ giữ được độ tươi trong khoảng 1–2 ngày.
Bảo quản đông lạnh
Nếu muốn sử dụng nấm mối trong thời gian dài hơn, bạn có thể áp dụng cách luộc sơ qua nước sôi khoảng 1–2 phút, sau đó để nguội và chia nhỏ thành từng phần vừa dùng. Bỏ vào túi zip hoặc hộp kín rồi cho vào ngăn đông tủ lạnh để có thể giữ được từ 1–2 tháng. Tuy nhiên, nấm đông lạnh nên dùng cho các món nấu hoặc xào, tránh các món hấp hoặc trộn để giữ vị ngon.
Sấy khô hoặc phơi nắng
Một số người chọn cách sấy khô nấm bằng máy sấy thực phẩm hoặc phơi nắng tự nhiên. Sau khi nấm khô hoàn toàn, nên bảo quản trong hũ thủy tinh kín, đặt ở nơi thoáng mát, tránh ẩm mốc. Nấm khô có thể để được vài tháng mà vẫn giữ được hương thơm và dinh dưỡng, thích hợp dùng để nấu canh hoặc nấu cháo.
Lưu ý:
- Bạn không nên rửa nấm nếu chưa sử dụng ngay, vì nước sẽ khiến nấm nhanh hỏng.
- Tránh bảo quản chung với các thực phẩm có mùi mạnh như hành, tỏi, mắm.
- Luôn kiểm tra mùi và màu nấm trước khi chế biến, nếu nấm có dấu hiệu nhớt, đổi màu hoặc có mùi lạ thì không nên sử dụng.
Tổng hợp những món ăn ngon đơn giản từ nấm mối
Với vị ngọt thanh, mùi thơm đặc trưng và độ giòn nhẹ tự nhiên, nấm là nguyên liệu lý tưởng để chế biến nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng. Dưới đây là một vài món đơn giản, dễ làm nhưng vẫn giữ được trọn vẹn hương vị đặc sản của loại nấm này.
Nấm mối xào tỏi
Đây là cách chế biến đơn giản nhất nhưng lại giữ được vị ngọt tự nhiên và mùi thơm nồng nàn của nấm. Sau khi rửa sạch và để ráo, nấm được xào nhanh trên lửa lớn với dầu ăn và tỏi băm phi thơm. Nêm nhẹ chút muối, nước mắm và tiêu là đã có ngay một món ăn thanh đạm, đưa cơm.
Mẹo nhỏ: Không nên xào quá lâu vì sẽ làm nấm bị dai và mất nước, chỉ cần đảo đều 3–5 phút là đủ.
Nấu cháo nấm mối
Cháo nấm có vị ngọt thanh tự nhiên, rất thích hợp cho người đang mệt, cảm nhẹ hoặc muốn ăn uống lành mạnh. Gạo được ninh mềm, sau đó cho nấm đã xé nhỏ vào nấu chung. Có thể thêm thịt bằm, thịt gà hoặc trứng để tăng dưỡng chất.
Nấm mối xào măng
Lưu ý khi sử dụng nấm mối trong bữa ăn
Dù là thực phẩm lành tính và bổ dưỡng, nhưng để đảm bảo an toàn sức khỏe và giữ trọn hương vị tự nhiên, bạn vẫn nên lưu ý một số điểm quan trọng sau khi sử dụng trong chế biến hàng ngày. Cụ thể:
- Hiện nay có một số loại nấm dại có hình dáng khá giống nấm mối nhưng có thể gây ngộ độc nếu ăn phải. Nấm thật có mùi thơm nhẹ, phần chân chắc chắn, thân trắng ngà và khi nấu có vị ngọt hậu tự nhiên. Người tiêu dùng nên mua nấm ở nguồn uy tín hoặc từ những người có kinh nghiệm hái nấm trong tự nhiên.
- Nấm cần được nấu chín hoàn toàn trước khi ăn để loại bỏ vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có thể tồn tại trên bề mặt nấm. Tuyệt đối không nên ăn sống hoặc tái, kể cả khi nấm còn tươi mới.
- Nám vốn là thực vật có tính mát nhẹ, nên khi kết hợp với các thực phẩm lạnh hoặc có tính hàn mạnh như cua, nghêu, ốc… có thể gây khó tiêu, lạnh bụng đối với người có hệ tiêu hóa yếu.
- Nếu đã nấu chín, nấm chỉ nên dùng trong ngày hoặc tối đa bảo quản lạnh và dùng lại một lần trong vòng 24 giờ. Việc đun lại nhiều lần sẽ làm giảm chất lượng dinh dưỡng và thay đổi mùi vị đặc trưng của nấm.
Tạm kết
Từ một loại nấm mọc tự nhiên nơi rừng sâu, nấm mối đã trở thành đặc sản quý giá, được nhiều người săn lùng không chỉ bởi hương vị thơm ngon mà còn nhờ những lợi ích sức khỏe tuyệt vời. Do đó, nếu có dịp, đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức loại nấm đặc biệt này để cảm nhận rõ hơn món quà mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho đất Việt nhé!
XEM THÊM
- 10 mẫu lò vi sóng Sharp có nướng đa năng cho mọi món nướng
- Lò vi sóng có nướng được không? Một số món nướng bằng lò vi sóng siêu ngon
- Mẹo chọn mua lò vi sóng phù hợp với nhu cầu sử dụng của gia đình
*Sưu tầm:internet