“Linh thiêng” hay “ninh thiêng”: Đâu mới là chuẩn chính tả?
Trong tiếng Việt, không ít từ ngữ khiến chúng ta băn khoăn về cách viết đúng, và “linh thiêng” hay “ninh thiêng” là một ví dụ điển hình. Hai cụm từ này nghe có vẻ tương đồng nhưng thực chất chỉ có một cách viết chính xác. Vậy, đâu mới là chuẩn chính tả và lý do vì sao?
Câu trả lời đúng là “linh thiêng”.
Lý giải cho sự lựa chọn này:
Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần tìm hiểu ý nghĩa của từng chữ cấu thành:
-
Linh: Chữ “linh” (靈) trong tiếng Hán Việt mang nhiều ý nghĩa liên quan đến sự thần bí, cao cả, linh ứng, như:
- Thần linh, linh hồn: Chỉ những thực thể siêu nhiên, không thuộc về thế giới vật chất.
- Linh nghiệm, linh ứng: Chỉ sự ứng nghiệm một cách kỳ diệu, hiệu quả bất ngờ.
- Thông minh, lanh lợi: (ít dùng trong ngữ cảnh này).
Khi kết hợp với “thiêng”, “linh” làm tăng thêm sắc thái thần thánh, siêu nhiên.
-
Thiêng: Chữ “thiêng” (聖) trong tiếng Hán Việt có nghĩa là:
- Thánh, thần thánh: Chỉ những điều cao cả, đáng tôn kính, có sức mạnh siêu nhiên.
- Linh thiêng, thiêng liêng: Mang tính chất huyền bí, cao quý, được tôn thờ.
“Thiêng” tự bản thân nó đã mang ý nghĩa gần với sự huyền bí, thần thánh.
-
Ninh: Chữ “ninh” (寧) trong tiếng Hán Việt lại có nghĩa hoàn toàn khác, chủ yếu liên quan đến:
- Yên tĩnh, yên bình, an ninh: Thường dùng trong các từ như “an ninh”, “yên ninh”, “ninh tĩnh”.
- Thà… còn hơn…: Ví dụ “thà chết vinh còn hơn sống nhục” có thể dùng “ninh tử bất khuất”.
Rõ ràng, ý nghĩa của “ninh” không hề liên quan đến sự thần thánh, huyền bí hay siêu nhiên. Do đó, việc kết hợp “ninh” với “thiêng” tạo thành “ninh thiêng” là không hợp lý về mặt ngữ nghĩa và hoàn toàn không có trong từ điển tiếng Việt chuẩn.
Vậy, “linh thiêng” có nghĩa là gì?
“Linh thiêng” là một tính từ dùng để miêu tả những thứ mang tính chất thần thánh, cao cả, huyền bí, được con người tôn kính, tin tưởng có sức mạnh siêu nhiên hoặc có khả năng tác động đến cuộc sống và tâm linh.
Ví dụ về cách dùng “linh thiêng”:
- Đền chùa là những nơi linh thiêng.
- Các phong tục tập quán cổ truyền mang ý nghĩa linh thiêng sâu sắc.
- Nơi đây có một không khí linh thiêng khiến du khách cảm thấy trang trọng.
- Những vị anh hùng dân tộc luôn hiện hữu trong tâm thức người Việt một cách linh thiêng.
Vì sao lại có sự nhầm lẫn?
Sự nhầm lẫn giữa “linh thiêng” và “ninh thiêng” có thể xuất phát từ một số nguyên nhân:
- Phát âm gần giống nhau: Trong một số giọng địa phương hoặc khi nói nhanh, âm “linh” và “ninh” có thể nghe khá tương đồng.
- Ảnh hưởng của mặt chữ: Nếu không nắm rõ nghĩa Hán Việt của từng từ, người viết có thể dễ dàng nhầm lẫn hai chữ này khi thấy chúng có nét tương đồng về hình thức.
- Thói quen cá nhân: Một số người có thể đã quen với cách viết sai do tiếp xúc với những nguồn thông tin không chính xác hoặc do sự truyền miệng.
Kết luận:
Để viết đúng chính tả và thể hiện sự tinh tế trong việc sử dụng ngôn ngữ, chúng ta cần ghi nhớ rằng “linh thiêng” mới là cách viết chuẩn xác. “Ninh thiêng” là một cách viết sai ngữ pháp và không có ý nghĩa trong tiếng Việt. Việc hiểu rõ nghĩa của từng chữ Hán Việt cấu thành từ sẽ giúp chúng ta tránh được những lỗi chính tả phổ biến và sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác, hiệu quả hơn.